تبیین ابعاد و شاخصه های مدل سرمایه انسانی در نظام آموزش و پرورش ایران

عزیزی, ماشالله; کمالی, نقی; داودی, رسول

تبیین ابعاد و شاخصه های مدل سرمایه انسانی در نظام آموزش و پرورش ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری گروه مدیریت آموزشی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران

² استادیارگروه علوم تربیتی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.

³ استادیارگروه علوم تربیتی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران

چکیده

امروزه سرمایه انسانی به عنوان رکن اصلی موفقیت سازمان ها شناخته می شود. بنابراین، پژوهش حاضر از نظر هدف، پژوهشی کاربردی و از نظر شیوه اجرا، پژوهشی تلفیقی(کیفی/کمّی) بود. در بخش کیفی، مشارکت‌کنندگان شامل 15 نفر از خبرگان دانشگاهی شهر زنجان در سال تحصیلی 99-1398 بودند که با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. در بخش کمّی پژوهش، جامعه آماری شامل مدیران مدارس متوسطه شهر زنجان در سال تحصیلی 1398-99 به تعداد 1029 نفر بودند که حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی و مورگان 292 تعیین و با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار پژوهش بخش کیفی مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته و در بخش کمّی نیز پرسشنامه محقق ساخته بود. اعتبار یافته‌های کیفی با دیدگاه اساتید و پایایی نیز با کدگذاری مجدد 89/0 محاسبه شد. همچنین اعتبار ابزار کمّی با دیدگاه خبرگان و پایایی آن نیز با آزمون آلفای کرونباخ 81/0 به دست آمد. برای تحلیل داده‌ها در بخش کیفی از روش تحلیل مضمون و برای تحلیل بخش کمّی نیز از تحلیل عاملی تأییدی و مدل‌یابی ساختاری با نرم‌افزار Amos24 استفاده شد. نتایج نشان داد سرمایه انسانی دارای 5 بعد، 20 مؤلفه و 70 شاخص بود که ابعاد، شامل مهارتی (5 مؤلفه)، دانشی (4 مؤلفه)، اخلاقی(4 مؤلفه)، سلامت روانی (4 مؤلفه) و اجتماعی- فرهنگی 3 مؤلفه) بود. نتایج تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که مدل‌های اندازه‌گیری، برازش مناسبی دارند مقدار RMSEA از 08/0 کمتر، مقادیر GFIو AGFIو NFI بزرگتر از 9/0 و شاخص‌های (PNFI و PCFI) بیشتر از 5/0 بود. نتایج معادلات ساختاری نیز نشان داد همه ابعاد تأثیر مستقیم و مثبتی بر سرمایه انسانی داشتند (05/0>P).

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identifying the Human Capital Dimensions and Components in the Iranian Education System to Provide a Model

نویسندگان [English]

Mashalah Azizi ¹
Naghi Kamali ²
Rasol Davoudi ³

¹ PHD student of Educational Management Department, Zanjan Branch, Islamic Azad University, Zanjan, Iran

² Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Zanjan Branch, Islamic Azad University, Zanjan, Iran.

³ Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Zanjan Branch, Islamic Azad University, Zanjan, Iran

چکیده [English]

The aim of this study was to identify the dimensions and components of human capital in the Iranian education system in order to provide a model for it. The present study was applied research in terms of purpose and mixed (qualitative/quantitative) research in terms of implementation method. In the qualitative section, the participants included 15 university experts from Zanjan in the academic year 2019-20, selected by purposive sampling. In the next part of the study, the statistical population consisted of 1029 high school principals in Zanjan in the academic year 2019-20. The sample size was determined 292 principals based on Morgan table and was selected by simple random sampling. Data were collected through a questionnaire obtained based on qualitative findings, the validity of which was confirmed by professors and the reliability of which was calculated to be 0.81 through Cronbach's alpha test. To analyze the data in the qualitative part, the researchers used the thematic analysis method, the validity of which was confirmed by experts and the reliability of which was obtained as the coding agreement coefficient (0.86). To analyze the quantitative part, the researchers used content analysis method and confirmatory factor analysis and structural modeling with Amos24 for the quantitative part analysis. The results demonstrated that HC had 5 dimensions and 20 components, namely skill (5 components), knowledge (4 components), ethics (4 components), mental health (4 components) and sociocultural (3 components), as well as 70 indicators (P <0/05). The results of confirmatory factor analysis showed that the measurement models have a good fit.

کلیدواژه‌ها [English]